Có còn thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự đối với Phan Thanh Việt?
Mới đây, Công an tỉnh Quảng Ngãi đã bắt đối tượng truy nã đặc biệt nguy hiểm Phan Thanh Việt (71 tuổi, trú xã Bình Châu, huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi). Việt bị truy nã về hành vi cùng đồng bọn giết 6 người, cướp tài sản từ 43 năm trước.
Liên quan đến vụ việc, nhiều người thắc mắc liệu có còn thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự đối với Phan Thanh Việt.
Theo báo Tuổi Trẻ, luật sư Nguyễn Công Tín - Đoàn luật sư TP Đà Nẵng cho biết, trước năm 1986 pháp luật hình sự nước ta không đặt vấn đề thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự. Mọi hành vi phạm tội đều được truy cứu, xử lý.
Đối với vụ án giết 6 người, trốn lệnh truy nã 43 năm mới bị bắt, Cơ quan cảnh sát điều tra Công an tỉnh Quảng Ngãi đủ cơ sở pháp lý truy cứu trách nhiệm hình sự với bị can Phan Thanh Việt.
Theo luật sư Tín, thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự là thời hạn do Luật Hình sự quy định, khi hết thời hạn đó thì người phạm tội không bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Việc quy định về thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự, bên cạnh mục đích đặt ra yêu cầu đối với cơ quan tiến hành tố tụng về việc phải nhanh chóng điều tra, xử lý tội phạm, còn thể hiện tính nhân đạo của pháp luật hình sự Việt Nam đối với người phạm tội, ở chỗ coi trọng mục đích giáo dục, phòng ngừa chung hơn là trừng trị.
Trước năm 1986, pháp luật hình sự nước ta không đặt ra vấn đề về thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự, tức không áp dụng thời hiệu, mọi hành vi phạm tội phải bị truy cứu, xử lý.
Từ năm 1986 đến nay, nước ta áp dụng và thi hành ba Bộ luật Hình sự. Theo đó, tại Bộ luật Hình sự năm 1985 (điều 45) quy định thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự dài nhất là 15 năm; Bộ luật Hình sự năm 1999 (điều 23) và Bộ luật Hình sự năm 2015 (điều 27) quy định thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự dài nhất là 20 năm.
Nếu áp dụng theo nguyên tắc có lợi cho người phạm tội, thì hành vi phạm tội diễn ra trước năm 1986 có thể được áp dụng thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự có lợi nhất theo Bộ luật Hình sự năm 1985 là 15 năm.
Mặc dù vậy, pháp luật hình sự Việt Nam từ khi áp dụng Bộ luật Hình sự năm 1985 đến nay đều có quy định: Nếu trong thời hạn nói trên, người phạm tội cố tình trốn tránh và đã có lệnh truy nã thì thời gian trốn tránh không được tính; thời hiệu tính lại kể từ khi người đó ra tự thú hoặc bị bắt giữ.
"Tức, thời gian trốn truy nã không được tính vào thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự, thời hiệu được tính lại kể từ khi người phạm tội ra tự thú hoặc bị bắt giữ", luật sư Tín nói.
Luật sư Tín nhận định, trong vụ án giết người, cướp tài sản xảy ra vào năm 1981 tại tỉnh Nghĩa Bình (năm 1989 tách thành hai tỉnh Quảng Ngãi, Bình Định), ông Phan Thanh Việt đã bị Cơ quan cảnh sát điều tra Công an tỉnh Nghĩa Bình phát lệnh truy nã vào ngày 15/4/1981. Đến nay, Phan Thanh Việt bị bắt sau 43 năm trốn truy nã. Theo quy định của pháp luật hiện hành, thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự đối với ông Phan Thanh Việt vẫn còn. Các cơ quan tố tụng tỉnh Quảng Ngãi đủ cơ sở pháp lý để điều tra, truy cứu trách nhiệm hình sự đối với ông Phan Thanh Việt theo đúng quy định, bảo đảm tính nghiêm minh của pháp luật.
Vụ án chấn động 43 năm trước
Vụ án xảy ra vào tháng 4/1981, tại xã Bình Châu, huyện Bình Sơn, tỉnh Nghĩa Bình (năm 1989, tỉnh Nghĩa Bình tách thành hai tỉnh: Quảng Ngãi và Bình Định).
Báo Lao động đưa tin, tháng 4/1981, Phan Thanh Việt cùng 4 đồng bọn bàn bạc, lên kế hoạch tìm người muốn vượt biên để đưa đi. Sau khi kết nối được 6 người muốn vượt biên, Việt đưa họ tập kết tại xã Bình Châu, huyện Bình Sơn. Sau đó, Việt cùng đồng bọn giết cả 6 người để cướp tài sản. Toàn bộ tài sản cướp được, 5 bị can chia nhau rồi trốn.
Sau đó, Cơ quan cảnh sát điều tra Công an tỉnh Nghĩa Bình đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can và bắt được 3 người. Việt và một bị can khác tiếp tục lẩn trốn, vì vậy Công an tỉnh Nghĩa Bình đã phát lệnh truy nã.
Sau đó, Tòa án nhân dân tỉnh Nghĩa Bình đưa vụ án ra xét xử. Với hành vi giết cùng lúc 6 người để cướp tài sản, tòa tuyên án tử hình đối với 2 bị cáo và chung thân 1 bị cáo. Bị can còn lại tham gia vụ giết người cướp của đã chống trả quyết liệt khi bị truy bắt và bị bắn chết. Riêng bị can Phan Thanh Việt lẩn trốn biệt tích.
XEM THÊM: Vụ sát hại cô gái ở TP.HCM, chạy về Long An lẩn trốn: Người giáp mặt với nghi phạm tiết lộ gì?
Mới đây, các trinh sát Văn phòng Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Quảng Ngãi đã xác định được nơi lẩn trốn của Phan Thanh Việt tại ấp Phong Lưu, xã Đông Hưng, huyện Cái Nước, tỉnh Cà Mau và tiến hành bắt giữ. Ngay sau khi bị bắt, Phan Thanh Việt đã khai nhận toàn bộ hành vi phạm tội của mình.
Cũng theo báo Lao động, Phan Thanh Việt thực hiện hành vi giết người cùng đồng bọn lúc 28 tuổi. Việt từng là cán bộ xã Bình Châu vào khoảng thời gian từ năm 1972 đến 1978. Việt cùng đồng bọn giết 6 người trong đêm tối để cướp tài sản, sau đó chôn xác các nạn nhân bên bờ biển ở xã Bình Châu. Tuy nhiên, ngày hôm sau, người dân phát hiện xác các nạn nhân và báo cho cơ quan chức năng.
Hoàng Yên (T/h)
