Các máy bay không người lái (UAV) của Mỹ thường được ca ngợi nhiều bởi tính năng và hiệu quả trên chiến trường, song dường như không phù hợp với các nhiệm vụ quân sự của Ukraine, vốn đòi hỏi các phương tiện UAV giá cả phải chăng, đồng thời dễ quản lý và sử dụng.
Sau khi Trung Quốc cấm xuất khẩu máy bay điều khiển tầm xa sang Ukraine, các chuyên gia quân sự nhận thấy các nhà sản xuất vũ khí Mỹ không có gì có thể cung cấp để lấp đầy khoảng trống này cho quân đội Kiev.
Một mặt, các công ty quốc phòng của Mỹ thường sản xuất những máy bay không người lái có giá khởi điểm từ 16.000 USD, cao hơn nhiều so với UAV DJI Mavic của Trung Quốc có giá khoảng 2.000 USD thậm chí thấp hơn.
Mặt khác, theo báo chí chính thống của Mỹ, một số nhà thầu quốc phòng nước này, sau khi dành nhiều tháng thử nghiệm UAV tại Ukraine, đã quyết định giữ lại máy bay không người lái của họ trong kho thay vì cung cấp cho Kiev.
Điểm mấu chốt của vấn đề là mặc dù có "tính năng hoạt động vượt trội" nhưng các thiết bị cực kỳ tinh vi của Mỹ không thể hoạt động trong điều kiện chiến trường khắc nghiệt của Ukraine.
Theo ông David T. Pyne, học giả của Lực lượng Đặc nhiệm về An ninh Quốc gia và Nội địa Mỹ (EMP) , các nhà sản xuất vũ khí của Washington từ lâu đã tập trung vào chất lượng của các hệ thống vũ khí, trong khi Nga và Trung Quốc tập trung vào chức năng và số lượng.
"Trong giai đoạn cuối của Chiến tranh Lạnh, Mỹ tập trung sản xuất các hệ thống vũ khí công nghệ cao đắt đỏ hơn, vượt trội so với các hệ thống vũ khí của Liên Xô. Còn Liên Xô muốn áp đảo ưu thế của Mỹ bằng số lượng. Mặc dù hiện Nga đã bắt kịp Mỹ về mặt công nghệ, nhưng tôi nghĩ tâm lý thời Chiến tranh Lạnh rằng chất lượng quan trọng hơn số lượng vẫn tiếp tục được duy trì ở Mỹ, khi chúng ta tiếp tục ưu tiên nhiều thiết bị công nghệ cao hơn mặc dù tốn nhiều tiền hơn để sản xuất”, ông Pyne nói với Sputnik.
Theo ông Pyne, Nga dường như đã cân đối ngân sách quân sự hiệu quả hơn nhiều so với Mỹ "bởi vì chi phí mua sắm, sản xuất và nhân sự của Moscow thấp hơn".
Nga khắc chế máy bay không người lái của Mỹ như thế nào?
Các hệ thống tác chiến điện tử (EW), hệ thống phòng không, máy bay chiến đấu của Nga được cho là bộ 3 “át chủ bài” đặt ra thách thức đáng kể đối với các phương tiện không người lái tiêu chuẩn NATO.
"Khả năng tác chiến điện tử của Nga vẫn là tốt nhất trên thế giới trên phổ điện từ", ông David T. Pyne nhấn mạnh. "Tôi nghĩ rằng các hệ thống EW của Nga vẫn có hiệu quả cao đối với máy bay không người lái do Mỹ chế tạo mặc dù các phương tiện truyền thông đưa tin rằng Mỹ đang giúp Ukraine học cách chống lại thiết bị gây nhiễu GPS của Nga hiệu quả hơn. Theo đánh giá, các phương tiện tác chiến điện tử của Nga không chỉ làm giảm số lượng UAV của Ukraine mà còn có khả năng gây nhiễu tới 80%”.
Cũng theo vị chuyên gia này, nếu thiết bị gây nhiễu của Nga không thể vô hiệu hóa máy bay không người lái của Ukraine, quốc gia này vẫn có một số quân bài khác trong tay.
“Nga đã phát triển radar chống máy bay không người lái để phát hiện và nhắm mục tiêu vào UAV của đối phương. Hệ thống ngăn chặn máy bay không người lái (C-UAS) của Moscow có khả năng bắn hạ những UAV di chuyển tương đối chậm. Một trong số các hệ thống này là súng máy hạng nặng NSV 12,7 mm và súng máy KPVT 14,5 mm, pháo tự động 30mm gắn trên xe chiến đấu bộ binh BMP-2, BMP-3 và BTR-90, tên lửa phòng không Pantsir-S1M, vũ khí chống thiết giáp/chống UAV Derivation 57mm mới của Nga”, ông David T. Pyne nói.
Cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng, các máy bay chiến đấu của Nga cũng đã thể hiện khả năng đánh chặn các UAV trinh sát và chiến đấu cỡ lớn.
Vào giữa tháng 3, Lực lượng Hàng không vũ trụ Nga đã phát hiện một máy bay không người lái MQ-9 Reaper của Mỹ trên Biển Đen ở khu vực bán đảo Crimea. MQ-9 Reaper là máy bay không người lái trinh sát và tấn công có sải cánh dài 20 mét (66 feet), trọng lượng tối đa 4,7 tấn và thời gian hoạt động 27 giờ.
Sau khi UAV vi phạm ranh giới, các máy bay chiến đấu Su-27 của Nga đã lao đến tiếp cận. Video do Lực lượng không quân Mỹ công bố cho thấy UAV Reaper đã va chạm với tiêm kích Su-27 của Nga, sau đó rơi xuống Biển Đen.
Tới đầu tháng 8, máy bay chiến đấu Su-30 của Nga đã xuất kích để chặn UAV MQ-9A Reaper của Mỹ khi UAV này tiếp cận vùng biển của Nga ở Biển Đen. Theo Bộ Quốc phòng Nga, sau khi phát hiện ra chiến đấu cơ của Nga, UAV Reaper đã rời khỏi khu vực.
Hồi chuông về cuộc phản công thất bại của Ukraine?
Cuộc phản công không mang lại kết quả như kỳ vọng của Ukraine đã đặt ra câu hỏi liệu việc tăng cường cung cấp UAV cho Kiev có thể thay đổi cục diện chiến trường hay không. Ngay cả báo chí chính thống của Mỹ, vốn từng ca ngợi sức mạnh quân sự và sự nhanh nhạy của Ukraine, giờ cũng chuyển sang giọng điệu ảm đạm.
"Các phương tiện truyền thông phương Tây thường xuyên đưa tin về thực tế là cuộc phản công tốn kém của Ukraine đang thất bại nặng nề và tình hình ở Ukraine ngày càng trở nên nghiêm trọng", ông Pyne nói. "Một báo cáo được công bố gần đây cho biết Ukraine đã mất ít nhất 200.000 binh sĩ và giải thích lý do tại sao sẽ có lợi hơn cho Nga nếu tiếp tục ở thế phòng thủ và tiếp tục làm kiệt quệ lực lượng quân sự Ukraine, trước khi nước này quay trở lại cuộc tấn công vào đầu mùa thu hoặc mùa đông, khi các cuộc phản công của Ukraine kết thúc và lực lượng dự trữ quân đội của Kiev đã được sử dụng hết".
Chuyên gia quân sự kỳ vọng rằng cuộc xung đột Ukraine sẽ kết thúc nhanh hơn dự đoán của các quan chức chính quyền ông Biden.
"Theo đánh giá của tôi, Ukraine có thể sẽ buộc phải chấp nhận một thỏa thuận đình chiến dọc theo đường kiểm soát tồn tại vào thời điểm hai bên nhất trí lệnh ngừng bắn, ước tính vào khoảng tháng 3 năm sau, khi cuộc bầu cử Mỹ đến gần và các cử tri nước này không muốn Washington lún sâu vào cuộc xung đột. Các khoản viện trợ nhân đạo hoặc viện trợ quân sự Mỹ dành cho Ukraine đã giảm 45%. Trong thời gian tới, Quốc hội Mỹ có thể buộc phải tiếp tục cắt giảm kinh phí tài trợ xuống mức tối thiểu", ông Pyne kết luận.
Mộc Miên(Theo Sputnik)
